Geschreven door: Maikel Tegelaers

Halloween; tijd voor een fiske

Oktober begint weer; op internet ook wel bekend als spooktober of spoopytime. De skeletten worden weer aan de ramen gehangen, de herfst is in volle gang; de enige tijd dat mijn schoonmoeder de straat op mag zonder beschoten of opgejaagd te worden en dat kinderen na de spooktocht een maand lang moeten afkicken van de suiker die in het gekregen snoep zit.

Halloween kent zijn oorsprong echter veel verder terug dan dat suiker en schoonmoeders de vrije baan kregen voor een paar dagen en ik wil eens een keer gaan kijken waar het allemaal begon, want buiten een hoop pret hebben met internet memes en snoep, zit er wel degelijk een gegrond begin aan de traditie.

Samhain

Geloof het of niet, Halloween kent zijn oorsprong in Ierland en betekend letterlijk het einde van de oogst. Samhain wordt uitgesproken als “Saun” en is nog steeds de Ierse naam voor November. De benaming zelf komt van de Kelten, de traditie komt uit Pagan rituelen, welke geloofde dat er op 1 november (start van Samhain dus) een over een lijn naar de duisternis gestapt werd.

Waar komt dan die optochten en enge doods maskers etc. vandaan? De Kelten geloofden dat de dat jaar gestorven vrienden en familie op Samhain terugkwamen om weer een lichaam te vinden en deze over te nemen om verder te leven. Op die dag ging men de nederzettingen in met maskers om de geesten te verjagen en een goede overstap naar het hiernamaals te garanderen. Dit ritueel is later overgenomen door het Christendom.

Pagan rituelen

Het is niet helemaal duidelijk wanneer deze rituelen zijn begonnen, maar het einde van de oogst betekende ook de intrede van vroege duisternis. De tijd van elven, Feeën, trollen en meer van dat soort duister gespuis. In deze geloven en gebruiken zijn namelijk niet alle elven goedaardig en stelen kinderen als het donker is. Komen hier wellicht ook de Drow vandaan uit Dungeons and Dragons? Dit is weer heel wat anders dan het Ierse geloof, maar dat is toch de basis van wat wij nu kennen als het Halloween feest.

Christendom en Halloween

Nadat men elkaar wilde overtuigen van hun geloof, is het Christendom overgestoken en heeft zijn mix gevonden met Samhain. Halloween werd vertaald allerzielen genoemd en was de dag dat christenen in gescheurde (enge) kleding langs de deuren gingen om zielenbrood te bedelen (krentenbrood) en het wordt gespeculeerd dat daar de “Trick or Treat” gebruiken van komen. De bedoeling van dit gebedel was een gebedje betalen met krentenbrood, die de schenker korter in het vagenvuur te houden en zijn weg naar de hemel sneller zou kunnen vinden. Ook hier weer een losse referentie naar Samhain, waar men behoedde voor de overledenen die terug kwamen op de avond voor Samhain.

Allerzielen is naar 2 november gezet en 1 november is All hallow’s eve genoemd. De avond voor allerzielen.

Verkleden

Het mag duidelijk zijn dat al die invloeden van vroeger, niet alleen de gebruiken meenamen, maar de maskers van de Kelten en de raggen van de christenen hebben ook een combinatie weten te maken, welke deze tijd in alle winkels te vinden zijn als Halloweenkleding.

Niet iedereen is hier heel gelukkig mee, omdat de 31 oktober bijvoorbeeld voor de protestanten een gedenkdag is, welke nu een redelijk grote combinatie geeft met kleding en maskers die de duivel zou dragen of uit zou moeten beelden. Net als alle feesten wereldwijd, is er altijd iemand die moeilijk wil doen zeggen we maar.

Bekendheid
Nu, zoals ik al zei, steeds meer zout wordt gelegd op traditionele wereldwijde feesten, (ja ik kijk helaas naar u, waarde Sint Nikolaas) zien we dat een relatief neutraal feest als Halloween steeds bekender begint te worden. Het is in het Christendom losjes gelinkt aan dat andere Nederlandse kroegenfestijn uit het zuiden, carnaval, welke ook een begin en een eind aanduidt door feesten.

Voor mij mag het komen en nog lang blijven. Het geeft mij alleen maar reden om plezier te hebben met de kids, welke de oorsprong nooit zullen weten als we het ze niet vertellen en het is moeilijk om commentaar te hebben op iets waar men niet helemaal van weet waar het nu allemaal echt begonnen is.

Voor mij persoonlijk, is het een begin aan de laatste paar donkere maanden voor het einde van het jaar, welke abrubt met vuurwerk beëindigd worden. De aanloop naar december en alle festiviteiten (bij ons is hij nog in vol ornaat meer dan welkom) die erbij horen. Dus zet die snoep klaar en ben bereid de kinderen alle kanten op te laten schrikken, in de strijd om de lekkerste snoepjes van de buurt te hebben en de meeste versiering aan huis. Trick or Treat!